Tapisserie

La tapisserie de Bayeux est une bande de toile de lin brodée de 70 mètres de long et 50 centimètres de haut. Elle illustre la conquête du trône d’Angleterre par Guillaume le Conquérant, de 1064 jusqu’à la bataille d’Hastings, qui marque la victoire décisive de ce dernier.

La tapisserie retrace toutes les étapes de l’accession au trône de Guillaume; il s’agit d’un oeuvre de propagande qui raconte les événements de l’époque: le roi Édouard le Confesseur meurt sans héritier en 1066; il a désigné comme héritier son cousin Guillaume, duc de Normandie; par précaution, celui-ci fait jurer serment de fidélité à Harold Godwinson -comte de Wessex, un des plus puisants seigneurs anglo-saxons. Harold prétend qu’ Édouard avant de mourir a changé d’avis et l’a désigné comme son successeur. Les nobles anglo-saxons, peu favorables à un roi étranger, rallient Harold. Ce dernier est couronné roi d’Angleterre le 16 janvier 1066. Considérant qu’il y a félonie, Guillaume décide alors de conquérir le royaume d’Angleterre.

Advertisements

Ötzi

“Ötzi foi achado a unha altura de 3200 metros, perto do cumio de Similaun, nun lugar entre Austria e Italia. (…) Estábanse asentando entón a agricultura e a gandería, e con elas o comercio e o manexo de algúns metais (…). Coa sedentarización, os pobos ían medrando lentamente ata converterse en algo semellante a aglomeracións urbanas, aínda que as cidades eran aínda algo descoñecido nesa parte do mundo. Naquel intre, Europa non estaba en absoluto domesticada. (…)

Ötzi axúdanos a adentrarnos nun momento crucial para a humanidade: a revolución do Neolítico, cando os seres humanos comezaban a deixar atrás o mundo de cazadores recolleitadores e se xeralizaba a agricultura. (…)

O Home dos Xeos está cheo de respostas, mais tamén de preguntas: vintecinco anos de investigacións sobre o corpo permitiron resolver moitos misterios, aínda que aumentaron outros. Os científicos tardaron unha década en descobrer de que morrera e foi preciso un médico con moita experiencia, Paul Gostner, radiólogo do hospital de Bolzano, para atopar un detalle que pasara inadvertido ao resto dos observadores: unha punta de frecha á altura do ombreiro esquerdo. Ötzi fora asasinado polas costas.”

Guillermo Altares: “Una lección olvidada.”

Despois das pesquisas científicas, chega o filme.

Diaspora galicienne

La Galice était déjà à l’époque moderne une terre d’émigration. Beaucoup de galiciens ont été obligés de quitter leur pays par des raisons plutôt économiques, mais aussi par des raisons politiques. La Galice ferait partie des pays européens dont les taux migratoires furent les plus élevés despuis 1880, avec l’Irlande et l’Italie.

Pendant le XXème siècle, à partir des années 1950 -moment ou la Galice était encore une société rurale et paysanne, portraitée par Neira Vilas [voir Memorias dun neno labrego], l’émigration recommence vers l’Argentine et aussi vers le Vénézuela; plus tard, pendant les années 1960, le besoin de main d’oeuvre provoque une diaspora vers les régions industrielles d’Espagne (la Catalogne, le Pays Basque,…) et aussi vers les pays du centre-nord de l’Europe (France, Angleterre, Allemagne, Suisse, etc.). La diaspora galicienne compte aujourd’hui avec plus de 500.000 personnes hors nos frontières.

Même si l’Espagne est devenue un nouveau destin d’immigration, il ne faut pas oublier le rôle historique de l’émigration chez nous.

• TFG de A. Mª Rodríguez Vilela.
• Article sur Cervantes Virtual.
• Article de Rose Duroux.
• Article sur mundiario.

Fóra de sitio

España é un Estado que ten fronteira con outros 5 Estados (Marrocos, Gran Bretaña, Portugal, Andorra e Francia). E aínda que as fronteiras semellan ter cada vez menos trascendencia nas nosas vidas, marcan a pel da nosa existencia.

Por elas transitou Sergio del Molino, o autor da España baleira, para analizar as diversidades socioeconómicas e lingüísticas de espazos que encartan o noso mapa, #lugaresfueradesitio que describen límites exteriores (Xibraltar, Ceuta, Olivenza,…) e fronteiras fósiles (Treviño, Ademuz,…) con singularidades propias, que nos permiten repensar a necesidade de convivir dentro da diversidade e aceptar as diferenzas como parte significativa do noso espírito democrático.

“Iso é un mapa: un instrumento que sirve para que o seu autor se atope e se defina en relación co espazo. Unha forma de coñecemento e de dominio á vez. Os mellores cartógrafos desde a Idade Moderna foron militares. Mais o que importa nestas representacións non é tanto a fidelidade e a correspondencia como o debuxo e o territorio, senón a posición do observador nel. Tendo en conta que o mundo é esférico e que o norte e o sur son, polo tanto, convencións, os mapas transmiten unha interpretación personalísima do planeta. Os europeos estamos acostumados a que Europa ocupe o centro do mapamundi, mais nos chineses, Europa está ao oeste e o centro ocúpaso Asia. En moitos mapas medievais, o centro é Xerusalén, e quen teña visitado Bos Aires antes de Google Maps teríase que ter acostumado a moverse polas rúas cun plano invertido onde o sur está arriba e o norte abaixo, que é o xeito en que os bonaerenses entenden a súa cidade.”

Sergio del Molino: “Lugares fuera de sitio.”

Féodalité

Entretien

Desastre

Le Desastre de 98 provoque une série de conséquences en Espagne: avec un catastrophisme excessif, elle cesse de se percevoir comme grande puissance européenne et mondiale; on vitupère contre le parlementarisme, contre le « caciquisme », contre la « burguesocracia »…

LabelFrancEducation

SemaNeira’18

Manifesto

Este blogue naceu como prolongación das aulas, moi especialmente concentrado na Didáctica e desenvolvemento da XEOGRAFÍA. Consideramos que é esta unha disciplina xeralista, chea de interdisciplinariedade, imprescindible para entender o mundo que habitamos.

Por iso reivindicamos a súa DEFENSA e POTENCIACIÓN, agora que o seu rol no Bacharelato se ve ameazado. SUSCRIBIMOS, POR TANTO, O MANIFESTO EN DEFENSA DA XEOGRAFÍA -redactado polo grupo de XEOGRAFÍA ABAU–, aquí enlazado:

MANIFESTO EN DEFENSA XEOGRAFÍA 2º BACHARELATO

Agradécese tamén o apoio da AGE (Asociación de Geógrafos Españoles); véxase:

Alegación da AGE para Galicia

Esquecida

A rica e variada historia do noso continente, Europa, sirve de base para as viaxes e episodios que Guillermo Altares decide contarnos en Una lección olvidada (#UnaLecciónOlvidada). Europa é unha enorme acumulación de batallas, un palimpsesto de horrores, con lugares que ben merecen ser visitados (a réplica de Chauvet, o museo de Bolzano, o anfiteatro de Cirencester, o barrio xudeu de Cracovia, o centro de cidades como Berlín e Roma, o val da Somme,…), todos eles escenarios de momentos singulares e violentos da nosa historia (algo que nos permite valorar a relativa tranquilidade do presente) . Alí poderemos atoparnos coas sombras de personaxes como Nerón, Palme, Ötzi, Caravaggio, Simon de Montfort,… e evocar os cementos de episodios que non deben ser esquecidos.

Con abundante documentación, grande erudición e innumerábeis citas literarias e históricas, cun estilo xornalístico directo, o autor fía relatos que tecen un enunciado que compartimos: a actual Unión Europea -cos seus problemas e dificultades- representa unha idea que ben merece a mágoa defender, malia non ser perfecta.

First man

A batalla pola carreira espacial comezou co lanzamento do soviético Sputnik 1, en 1957. Gagarin foi o primeiro ser humano en orbitar arredor da Terra, en 1961. Foi neste ano cando o discurso de John F. Kennedy lanzou o reto de poñer o primeiro ser humano na Lúa antes de rematar a década, “devolvéndoo con seguridade á Terra”, acelerándose deste xeito o programa Apolo.

E velaí que xurde diante dos nosos ollos a figura de Neil Armstrong, o primeiro astronauta que puxo o pé na lúa, alá por xullo de 1969. Armstrong, o home de xeo, biografiado por Richard H. Jansen, é retratado polo cineasta Damien Chazelle na súa esfera privada e profesional en “First Man” [ver esta crítica et aussi celle-ci]. O filme tenta contarnos minuciosamente a “década bisagra” (décennie charnière) do enxeñeiro que pisou por primeira vez o noso satélite -á par que radiografía as dificultades no camiño cara ao obxectivo final.

O alumnado de 4º ESO e 1º Bacharelato do IES Plurilingüe Xosé Neira Vilas tivo ocasión de acudir a unha proxección en grande pantalla este 22 de outubro de 2018, a menos dun ano da efeméride da primeira alunizaxe.

• La Lune: aux origines de notre satellite.
• La distance Terre-Lune.
• À la conquête de la lune.
• La gravitation sur la lune.
• Les tourbillons sur la lune.
• La Chine se pose sur la lune.

Cosmologie

La cosmologie est la branche de l’astrophysique qui étudie l’origine, la nature, la structure et l’évolution de l’Univers. Jusqu’au XIXème siècle, l’univers connu était réduit au Système Solaire. À la fin de la décennie de 1920, Lemaître a découvert l’expansion de l’Univers… et à partir de ce moment là, les connaissances se développent de façon extraordinaire. Aujourd’hui c’est plus facile de mesurer la hauteur du ciel.

• La taille de l’Univers.
• La courbure de l’espace-temps.
• Les sondes Voyager.
• SETI. Et si on aurait des contacts?: Contact / L’arrivée.
• Univers parallèles et révolution quantique (par Ch. Galfard).

Barcelona, 1921

O remate da Grande Guerra trouxo a España unha profunda crise económica e social, que desencadeou unha conflitividade notable en cidades industriais como Barcelona. Alí, o pistoleirismo (“terrorismo branco”) medrou diante das reivindicacións anarquistas de sindicatos como a CNT -que loitaba polo establecemento da xeira laboral de 8 horas; o anarquismo tamén utilizou a acción directa. Era un momento de loita social e política, coincidente co desastre militar de Annual (1921), un momento de folgas e corrupción policial (coa aplicación da lei de fugas) que acontece tras o asasinato do primeiro ministro Eduardo Dato [ver video]. A conflitividade social non cesou (mesmo Salvador Seguí morreu asasinado), e a resposta militar chegou da man do pronunciamento de Primo de Rivera, en 1923.

Neste contexto histórico desenvólvese o filme La sombra de la ley, que estes días se proxecta no cine.

Torrencial

Choivas torrenciais como as acaecidas en Sant LLorenç des Cardassar neste outubro de 2018 [ver animación de AEMET e rexistros de precipitación] ocasionan fortes perdas humanas e económicas en países mediterráneos, e España ten “experiencia”, unha experiencia que remite a Tous, Biescas,… Á beira dos condicionantes meteorolóxicos, a disposición do relevo e actividades humanas relacionadas con erros de planificación urbanística sobredimensionan as perdas [ver tweet].

Torrencial é unha corrente impetuosa de augas que sobrevén en tempos de moitas choivas [RAE]. Sucede isto cando conflúen circunstancias meteorolóxicas propias de finais de verán / comezos de outono -que dan lugar a DANA‘s, vulgarmente coñecidas como gotas frías.

Glaciares

¿Quen dubida de que vivamos nun período interglaciar? A pregunta semella absurda en tempos de cambio climático antropoxénico. Mais, ao longo do Cuaternario (falar de Antropoceno resulta discutible para xeólogos como Vidal Romaní), Europa central vivíu catro grandes períodos glaciares (Günz, Mindel, Riss e Würm), cos conseguintes interglaciares -quedando sometida ao maior ou menor impacto dos glaciares continentais nos momentos de glaciación.

Un glaciar é unha grande masa de xeo comprimida, formada no decurso de milleiros de anos -como consecuencia da neve acumulada sobre un mesmo lugar ao longo do tempo, transformada en xeo. Os glaciares flúen e crean gretas, modelan as rochas sobre as que se extenden. A meirande parte dos glaciares acumúlanse hoxe en día nas zonas polares, se ben están en retroceso [ver video-exemplo]. Outros ocupan áreas elevadas de sistemas montañosos; tamén estes están en retroceso (boa proba, en España, é a redución da superficie xeada nos Pireneos).

Os glaciares producen formas do relevo determinadas:

O retroceso dos mesmos tamén orixina modelados diversos:

29 de setembro

Comeza a correr o tempo de conmemorar a revolución esquencida, aquela que sacudíu Alemania hai case un século e que tan ben conta Sebastian Haffner.

“O 29 de setembro de 1918 é unha das datas máis importantes da historia alemana… foi un 8 de maio de 1945 e un 30 de xaneiro de 1933 nun mesmo día. Comportou simultaneamente a capitulación e a reforma do Estado. E ámbalas dúas cousas déronse grazas ao empeño dun só home; un home ao que o seu cargo constitucional non lle autorizaba o máis mínimo a levar a cabo accións de tal calibre: o xefe adxunto do Estado Maior Xeral, Erich Ludendorff. (…)

O poder de Ludendorff foi case ilimitado durante os dous últimos anos da guerra, e a súa omnipotencia nuca se amosou tan deslumbrante coma ese día, no que fixo entrega do poder e destruíu o seu instrumento de goberno. (…) O chanceler e os ministros entraban e saían [do goberno] segundo ordeaba Ludendorff. Cando finalmente este decidíu, dun día para outro, facer da Alemania de Bismarck unha democracia parlamentaria e permitir que esa democracia levantase a bandeira branca, non houbo ninguén que lle ofrecese resistencia ou que o contradicise. (…) E este home non era máis ca un xeneral entre outros tantos, nin tan siquera o de meirande rango.”

Sebastian Haffner: “La revolución alemana de 1918-1919.” [Video].

• Un document avec des images pour comprendre le chapitre 2 du livre.
• Consultez quelques extraits du livre sur Google Livres.

 

 

Illuminati

“Así pois, hai que entender os Illuminati non como unha omnipresente conspiración, sostida por medios sinistros durante máis de dous séculos, senón como unha reveladora nota a pé de páxina na historia da Ilustración. (…)

Os Illuminati non foron os causantes da Revolución francesa, e moito menos do auxe de Napoleón, aínda que sen dúbida se beneficiaron diso (todos menos Weishaupt foron indultados, e algúns, en especial Dalberg, chegaron a ser moi poderosos). Lonxe de proseguir coa súa conxura en favor do goberno mundial ata os nosos  días, deixaron de operar na década de 1780, e os supostos esforzos por resucitar a orde no século XX foron en grande medida falsos. Nembargantes, a súa historia é parte integrante do complexo proceso histórico que conducíu á Europa da Ilustración á Revolución e despois ao Imperio; un proceso no que sen dúbida as redes intelectuais cumpliron un papel decisivo.”

Niall Ferguson: “La plaza y la torre.”

Pseudoscience

La pseudoscience utilise le langage de la science, mais pas ses méthodes [voir image]: le test de Rorschach ou l’homéopathie, par exemple.

Récemment, une lettre ouverte des scientifiques espagnols dénonce l’abus des pseudo-thérapies comme méthode de guérison. La lutte contre la pseudoscience continue [écouter podcast].

40 ans

L’Espagne est prête à commémorer 40 ans de sa dernière Constitution. L’alternance politique, les risques d’involution, la volonté de rejoindre l’Europe démocratique, les succès économiques et sportifs, la foule qui marche sur la rue, les réclamations des indignés… Tout s’organise pour raconter une époque, questionnée de plus en plus.