Manifesto

Este blogue naceu como prolongación das aulas, moi especialmente concentrado na Didáctica e desenvolvemento da XEOGRAFÍA. Consideramos que é esta unha disciplina xeralista, chea de interdisciplinariedade, imprescindible para entender o mundo que habitamos.

Por iso reivindicamos a súa DEFENSA e POTENCIACIÓN, agora que o seu rol no Bacharelato se ve ameazado. SUSCRIBIMOS, POR TANTO, O MANIFESTO EN DEFENSA DA XEOGRAFÍA -redactado polo grupo de XEOGRAFÍA ABAU–, aquí enlazado:

MANIFESTO EN DEFENSA XEOGRAFÍA 2º BACHARELATO

Agradécese tamén o apoio da AGE (Asociación de Geógrafos Españoles); véxase:

Alegación da AGE para Galicia

Advertisements

Esquecida

A rica e variada historia do noso continente, Europa, sirve de base para as viaxes e episodios que Guillermo Altares decide contarnos en Una lección olvidada (#UnaLecciónOlvidada). Europa é unha enorme acumulación de batallas, un palimpsesto de horrores, con lugares que ben merecen ser visitados (a réplica de Chauvet, o museo de Bolzano, o anfiteatro de Cirencester, o barrio xudeu de Cracovia, o centro de cidades como Berlín e Roma, o val da Somme,…), todos eles escenarios de momentos singulares e violentos da nosa historia (algo que nos permite valorar a relativa tranquilidade do presente) . Alí poderemos atoparnos coas sombras de personaxes como Nerón, Palme, Ötzi, Caravaggio, Simon de Montfort,… e evocar os cementos de episodios que non deben ser esquecidos.

Con abundante documentación, grande erudición e innumerábeis citas literarias e históricas, cun estilo xornalístico directo, o autor fía relatos que tecen un enunciado que compartimos: a actual Unión Europea -cos seus problemas e dificultades- representa unha idea que ben merece a mágoa defender, malia non ser perfecta.

First man

A batalla pola carreira espacial comezou co lanzamento do soviético Sputnik 1, en 1957. Gagarin foi o primeiro ser humano en orbitar arredor da Terra, en 1961. Foi neste ano cando o discurso de John F. Kennedy lanzou o reto de poñer o primeiro ser humano na Lúa antes de rematar a década, “devolvéndoo con seguridade á Terra”, acelerándose deste xeito o programa Apolo.

E velaí que xurde diante dos nosos ollos a figura de Neil Armstrong, o primeiro astronauta que puxo o pé na lúa, alá por xullo de 1969. Armstrong, o home de xeo, biografiado por Richard H. Jansen, é retratado polo cineasta Damien Chazelle na súa esfera privada e profesional en “First Man” [ver esta crítica et aussi celle-ci]. O filme tenta contarnos minuciosamente a “década bisagra” (décennie charnière) do enxeñeiro que pisou por primeira vez o noso satélite -á par que radiografía as dificultades no camiño cara ao obxectivo final.

O alumnado de 4º ESO e 1º Bacharelato do IES Plurilingüe Xosé Neira Vilas tivo ocasión de acudir a unha proxección en grande pantalla este 22 de outubro de 2018, a menos dun ano da efeméride da primeira alunizaxe.

• La Lune: aux origines de notre satellite.
• La distance Terre-Lune.
• À la conquête de la lune.
• La gravitation sur la lune.
• Les tourbillons sur la lune.
• La Chine se pose sur la lune.

Cosmologie

La cosmologie est la branche de l’astrophysique qui étudie l’origine, la nature, la structure et l’évolution de l’Univers. Jusqu’au XIXème siècle, l’univers connu était réduit au Système Solaire. À la fin de la décennie de 1920, Lemaître a découvert l’expansion de l’Univers… et à partir de ce moment là, les connaissances se développent de façon extraordinaire. Aujourd’hui c’est plus facile de mesurer la hauteur du ciel.

• La taille de l’Univers.
• La courbure de l’espace-temps.
• Les sondes Voyager.
• SETI. Et si on aurait des contacts?: Contact / L’arrivée.
• Univers parallèles et révolution quantique (par Ch. Galfard).

Barcelona, 1921

O remate da Grande Guerra trouxo a España unha profunda crise económica e social, que desencadeou unha conflitividade notable en cidades industriais como Barcelona. Alí, o pistoleirismo (“terrorismo branco”) medrou diante das reivindicacións anarquistas de sindicatos como a CNT -que loitaba polo establecemento da xeira laboral de 8 horas; o anarquismo tamén utilizou a acción directa. Era un momento de loita social e política, coincidente co desastre militar de Annual (1921), un momento de folgas e corrupción policial (coa aplicación da lei de fugas) que acontece tras o asasinato do primeiro ministro Eduardo Dato [ver video]. A conflitividade social non cesou (mesmo Salvador Seguí morreu asasinado), e a resposta militar chegou da man do pronunciamento de Primo de Rivera, en 1923.

Neste contexto histórico desenvólvese o filme La sombra de la ley, que estes días se proxecta no cine.

Torrencial

Choivas torrenciais como as acaecidas en Sant LLorenç des Cardassar neste outubro de 2018 [ver animación de AEMET e rexistros de precipitación] ocasionan fortes perdas humanas e económicas en países mediterráneos, e España ten “experiencia”, unha experiencia que remite a Tous, Biescas,… Á beira dos condicionantes meteorolóxicos, a disposición do relevo e actividades humanas relacionadas con erros de planificación urbanística sobredimensionan as perdas [ver tweet].

Torrencial é unha corrente impetuosa de augas que sobrevén en tempos de moitas choivas [RAE]. Sucede isto cando conflúen circunstancias meteorolóxicas propias de finais de verán / comezos de outono -que dan lugar a DANA‘s, vulgarmente coñecidas como gotas frías.

Glaciares

¿Quen dubida de que vivamos nun período interglaciar? A pregunta semella absurda en tempos de cambio climático antropoxénico. Mais, ao longo do Cuaternario (falar de Antropoceno resulta discutible para xeólogos como Vidal Romaní), Europa central vivíu catro grandes períodos glaciares (Günz, Mindel, Riss e Würm), cos conseguintes interglaciares -quedando sometida ao maior ou menor impacto dos glaciares continentais nos momentos de glaciación.

Un glaciar é unha grande masa de xeo comprimida, formada no decurso de milleiros de anos -como consecuencia da neve acumulada sobre un mesmo lugar ao longo do tempo, transformada en xeo. Os glaciares flúen e crean gretas, modelan as rochas sobre as que se extenden. A meirande parte dos glaciares acumúlanse hoxe en día nas zonas polares, se ben están en retroceso [ver video-exemplo]. Outros ocupan áreas elevadas de sistemas montañosos; tamén estes están en retroceso (boa proba, en España, é a redución da superficie xeada nos Pireneos).

Os glaciares producen formas do relevo determinadas:

O retroceso dos mesmos tamén orixina modelados diversos:

29 de setembro

Comeza a correr o tempo de conmemorar a revolución esquencida, aquela que sacudíu Alemania hai case un século e que tan ben conta Sebastian Haffner.

“O 29 de setembro de 1918 é unha das datas máis importantes da historia alemana… foi un 8 de maio de 1945 e un 30 de xaneiro de 1933 nun mesmo día. Comportou simultaneamente a capitulación e a reforma do Estado. E ámbalas dúas cousas déronse grazas ao empeño dun só home; un home ao que o seu cargo constitucional non lle autorizaba o máis mínimo a levar a cabo accións de tal calibre: o xefe adxunto do Estado Maior Xeral, Erich Ludendorff. (…)

O poder de Ludendorff foi case ilimitado durante os dous últimos anos da guerra, e a súa omnipotencia nuca se amosou tan deslumbrante coma ese día, no que fixo entrega do poder e destruíu o seu instrumento de goberno. (…) O chanceler e os ministros entraban e saían [do goberno] segundo ordeaba Ludendorff. Cando finalmente este decidíu, dun día para outro, facer da Alemania de Bismarck unha democracia parlamentaria e permitir que esa democracia levantase a bandeira branca, non houbo ninguén que lle ofrecese resistencia ou que o contradicise. (…) E este home non era máis ca un xeneral entre outros tantos, nin tan siquera o de meirande rango.”

Sebastian Haffner: “La revolución alemana de 1918-1919.” [Video].

• Un document avec des images pour comprendre le chapitre 2 du livre.
• Consultez quelques extraits du livre sur Google Livres.

 

 

Illuminati

“Así pois, hai que entender os Illuminati non como unha omnipresente conspiración, sostida por medios sinistros durante máis de dous séculos, senón como unha reveladora nota a pé de páxina na historia da Ilustración. (…)

Os Illuminati non foron os causantes da Revolución francesa, e moito menos do auxe de Napoleón, aínda que sen dúbida se beneficiaron diso (todos menos Weishaupt foron indultados, e algúns, en especial Dalberg, chegaron a ser moi poderosos). Lonxe de proseguir coa súa conxura en favor do goberno mundial ata os nosos  días, deixaron de operar na década de 1780, e os supostos esforzos por resucitar a orde no século XX foron en grande medida falsos. Nembargantes, a súa historia é parte integrante do complexo proceso histórico que conducíu á Europa da Ilustración á Revolución e despois ao Imperio; un proceso no que sen dúbida as redes intelectuais cumpliron un papel decisivo.”

Niall Ferguson: “La plaza y la torre.”

Pseudoscience

La pseudoscience utilise le langage de la science, mais pas ses méthodes [voir image]: le test de Rorschach ou l’homéopathie, par exemple.

Récemment, une lettre ouverte des scientifiques espagnols dénonce l’abus des pseudo-thérapies comme méthode de guérison. La lutte contre la pseudoscience continue [écouter podcast].

40 ans

L’Espagne est prête à commémorer 40 ans de sa dernière Constitution. L’alternance politique, les risques d’involution, la volonté de rejoindre l’Europe démocratique, les succès économiques et sportifs, la foule qui marche sur la rue, les réclamations des indignés… Tout s’organise pour raconter une époque, questionnée de plus en plus.

Start

Hei de dicir que non tiña moitas gañas de voltar, salvo por vervos… Porque sempre son bos os retos, e está ben emprender de cando en vez novas singladuras. Encantarame revivir convosco unha revolta esquencida (outra vez Alemania), exercer de lunático ou contar historias… Quen me dera facelo como Carlos Briones!!!

It’s now or never!!!

Fuso horario

Mira por onde nos queren sorprender agora co debate sobre o cambio de hora e os fusos horarios. Pois este fío de Eduardo Suárez igual nos pon en antecendentes: foi a expansión do ferrocarril a que provocou o axuste do reloxo (no século XIX), pois antes cada vila calculaba a hora en función da hora solar. Foi en 1884 cando se puxo en marcha o actual sistema de fusos horarios, que exemplificaba na elección do meridiano de Greenwich o dominio imperial británico daqueles tempos (por certo, 10 anos despois un anarquista francés tentou poñer unha bomba no observatorio de Greenwich, co resultado da morte do anarquista).

Agora discútese sobre a necesidade de cambiar o fuso horario en España ou decidir se nos quedamos co horario de verán ou o de inverno… Que pensades vós?

Bo verán

… E aproveitade para disfrutalo!!! Eu así o agardo…

#Coamordaminhavida

Museo

O video de The Carters rodado no Museo do Louvre permítenos observar arte en estado puro -cunha coreografía singular… Se ben detrás del a denuncia da ausencia da etnia negra nas representacións artísticas é significativa. Tan só unha obra -e dunha muller, Marie Guillemine Benoist- é protagonizada por unha muller negra.

Son tempos de reivindicación!!!

Décennie de troubles

L’Espagne est dans un moment de crise et d’instabilité. On parle de régénérationnisme -comme au début du XXème siècle, on est dans la pire crise économique de notre histoire récente, on est peut-être à la fin du système politique de la transition démocratique?

Derrière tout cela, le premier succès d’une motion de censure contre le gouvernement en Espagne depuis 1978 (première réunion du nouveau cabinet).

* Vidéo.

Laïcité

La laïcité est le “principe de séparation dans l’État de la société civile et de la société religieuse” et “d’impartialité ou de neutralité de l’État à l’égard des confessions religieuses”.

En France, la laïcité est un principe constitutionnel qui contribue à l’égalité républicaine, peut-être résumé par la formule: “La République ne reconnaît, ne salarie ni ne subventionne aucun culte.” Cette consigne est claire sur la Loi de séparation des Églises et de l’État de 1905, au moment du gouvernement Combes.

 

This is…

O video viral de Childish Gambino (voir explication en français) destapa toda unha serie de críticas con respecto á desigual sociedade norteamericana dos tempos presentes, nos que o american way of life é un soño de cultura melting pot inabordable.

As parodias e referencias xa se fan presentes noutros países, como España. En Francia, Marc Lavoine xa cantara que iso era Francia (ver video).

5/50

Alain Touraine revendique mai 1968 comme l’origine du développement des mouvements sociaux… Et voilà l’essor du mouvement hippie [+], du black power [+], de l’écologisme [+], du pacifisme [+] et du féminisme (*) [+].

Voici, donc, 5 mouvements très importants pendant les derniers 50 ans. En 1968, l’Espagne était proche de la fin de la dictature franquiste, en plein “desarrollismo”.

Krakow

Fomos alí, chegamos a ese punto da Europa central. E disfrutamos, vaia se o fixemos. E aprendemos -claro está, non hai dúbida: video 1, 2, 3, 4  e 5.