Dexo

Un percorrido pola parte oriental do Monumento Natural Costa de Dexo revela un cambio rotundo da paisaxe entre a ortofoto de 1956 e a actual: aumentou a superficie de bosque, a medida que se foron reducindo as agras -ben que a clasificación de estruturas agrarias de Bouhier incluía este espazo  na Galicia dos socalcos– e abandoando os cultivos; as vellas corredoiras enchéronse de matogueira e a edificación avanzou na marxe meridional, lonxe do espazo protexido pola catalogación de espazo natural (un LIC que forma parte de Red Natura desde 2000, con case 350 ha.). A topografía, suave, en abas dirixidas cara aos fortes cantís do Norte, oriéntase cara ao avesedo, con pendentes febles e terreos sempre por debaixo dos 100 m.s.n.m.

A igrexa románica de Santa María de Dexo [ver ficha, entrada de blogue e comentario de tese de doutoramento -pp. 383 a 397-] é punto de partida dun percorrido que agocha o castro de Castromen, o castro de Punta Roza, o castro de Punta Torrella, a cova do ladrón, o lavadoiro do río da Pedra e o porto de Dexo -no que os barcos debían ser elevados con guindastre para protexelos da forte ondaxe de marea- [ver ligazón á ruta].

• Ver arquivo con mapa topográfico e ortofotos.
• Consultar información da Xunta de Galicia.
• Ollar o aproveitamento didáctico e turístico da área.

Advertisements

Ler

Os libros dan para ben máis de cen anos (sen seren na soidade de Macondo), porque dá ilusión poñer en práctica as verbas de Josep Esquirol: “Os infinitivos da vida redúcense a dous: amar e pensar”.

A miña última recomendación -grazas a Perrine Lucas- é #Séfarad (ver), de Pierre Assouline.

Cracovia

Se a cidade se fundou despois da derrota dun dragón, que o armiño da dama recubra a escena do crime. Que a colina de Wawel nos descubra os seus encantos, que as oito portas do centro histórico se nos abran… Seguro que nos perdemos por Kazimierz e Podgórze, mais tamén lembraremos a Schindler.

Cracovia é punto de entrada para descubrir Katowice -onde terá lugar o cumio do clima de 2018- e Auschwitz [+]. Pero tamén para andar polo urbanismo soviético (Nowa Huta [+]) e as minas de sal.

Potencia mundial?

España mantense entre as 15 primeiras potencias económicas do mundo (se ben os comezos do século XXI elevaron o rango do Estado a oitava potencia mundial).

España é o segundo país da UE canto a superficie, o quinto canto a poboación. Ocupa unha posición intermedia canto ao PIB per cápita (o 91% da media europea), é o 7º canto ao número de estudantes que estudan fóra das nosas fronteiras [ver táboas], mais tamén o segundo en porcentaxe de desemprego (tras Grecia) da UE.  Forma parte da zona Euro e do espazo Schengen.

Potencia cunha imaxe sen reciclar, España promociónase no exterior para manter mercados e atracción (a través de Marca España), en tempos de terciarización e consumismo turístico. O papel do Estado é o dunha potencia media que aspira a ampliar a súa influencia, tal e como o Real Instituto Elcano nos lembra.

Pero non todo ten que ser unha visión optimista:

Xentrificación

Xentrificación é un termo adoptado do inglés (gentrification), co que se fai referencia ao proceso mediante o que a poboación orixinaria dun sector ou barrio -xeralmente céntrico e popular- se ve progresivamente desprazada por outra (a “gentry“, alta burguesía ou pequena aristocracia dos cartos) dun nivel adquisitivo maior.

O proceso supón un fenómeno de elitización residencial, que inclúe unha recualificación social do solo en sectores centrais das urbes. O fenómeno inclúe tamén a renovación de espazos centrais das cidades para destinar a aloxamentos turísticos (hoteis, apartamentos,…) que son reclamo para un público internacional máis rico -ou dispendioso– que a poboación local.

En barrios como Chueca e outros distritos de Madrid, o Albaicín granadino, o centro de Barcelona e, en menor medida, outros lugares, o proceso acelérase nos últimos tempos (converténdose xa nun feito típico das aglomeracións urbanas neste comezo do século XXI).

NeiraTED

Esta actividade realizouse no IES Plurilingüe Xosé Neira Vilas. Alí podedes consultar a información.

Bretagne’18

Une autre fois, nous allons vers la Bretagne, terre-soeur, espace de rencontre Vannes-Perillo. On pourra découvrir les clichés, l’histoire, l’humour, l’économie, la météo… On est prêt!

Tu pourras nous suivre sur notre compte Instagram echangevannes.

Années folles

Les années vingt –les années folles– [fiche]sont une période mouvementée, marquée par une aspiration nouvelle à la liberté et à la joie de vivre, par une grande effervescence culturelle et intellectuelle. Il s’agit aussi d’une remise en cause des valeurs d’avant-guerre et un moment de soulagement et de réconciliation avec les plaisirs de la vie. [+]

• Une critique sur “Gatsby le Magnifique“.
• Au rythme de Joséphine Baker.

Sector de éxito

Perto de 3 millóns de españois traballan directamente no sector turístico. Nos meses de tempada alta, 1 de cada 7 ocupados traballa nese subsector. As 3/4 partes dese emprego concéntranse en 6 comunidades: Cataluña, Andalucía, Comunidade de Madrid, Comunidade Valenciana, Canarias e Baleares.

De ser antigamente unha actividade para minorías, hoxe o turismo tense convertido nun fenómeno de masas. Desde 1960, a súa aportación ao PIB case se triplica, partindo de niveis do 4%. Quen nos visita son, sobre todo, europeos do Norte, se ben o éxito do negocio tamén plantexa dúbidas.

5R

La V^ème République naît en 1958, avec le retour de De Gaulle. Du premier moment, il s’agit d’une république présidentielle. La société d’abondance des années 1960, renforcée par la croissance économique des Trente Glorieuses et l’immigration de travail jusqu’en 1974, est en pleine mutation sociologique. En quoi la politique et la société vont se mettre à jour pendant le dernier quart de siècle?

D’abord, la crise des valeurs anciennes, chez les baby-boomers, provoque un besoin de renouveau dans la société française. Mai 1968 exprime bien la protestation contre une société de consommation de plus en plus maîtrisée par les technocrates. Les accords de Grenelle améliorent les salaires, le SMIG, d’après les luttes ensemble d’étudiants et syndicats.

Ensuite, de 1969 à 1981, les successeurs de De Gaulle furent ses propres ministres. Mais une société de plus en plus ouverte intègre des lois permettant la libéralisation de l’avortement et le divorce par consentement mutuel. C’était l’époque de la présidence de Valéry Giscard d’Estaing (modernisateur de la France du point de vue de la droite), avec la première femme ministre, Simone Veil.

Finalement, la gauche arrive au pouvoir en 1981, avec François Miterrand comme président, et l’alternance commence. C’est la date d’abolition de la peine de mort [+], dans un contexte de renforcement des liens européens vers la création de l’UE et avec des réformes économiques et sociales (réduction du travail hebdomadaire, nationalisations d’entreprises,…) au sein des Vingt Piteuses. La présidence socialiste est la première à expérimenter une cohabitation de Président et premier ministre de différente idéologie. De 1986 à 1988, Jacques Chirac deviendra le premier ministre de Miterrand. Il y a eu d’autres cohabitations après. Pour éviter cela, sous la présidence de Chirac, en 2000, le référendum sur le quinquennat présidentiel a remplacé l’ancien septennat.

En conclusion, la France -encore une grande puissance économique- a changé au niveau socio-politique, pour s’adapter à un contexte d’intégration européenne et mondialisation qui mute les influences du pays. La présidence actuelle, celle de Macron, essaye de faire appel à l’ancienne grandeur réclamée par De Gaulle. Est-ce que cette idée est en concordance avec le nouveau contexte d’économie multipolaire actuel?

Auschwitz

Un punto no mapa: Oświęcim fundouse en 1270, mais foi a partir de 1942 cando esta localidade albergou o famoso campo de exterminio, despois de pór en marcha a Solución Final trala conferencia de Wannsee.

Na Fundación Canal de Madrid, unha exposición convírtese en lembranza do xenocidio alí cometido (1.100.000 asasinados, dos cales o 91% eran xudeus). Partindo de dúas imaxes esenciais (a roda dos trens que transportaron aos alí deportados e o calzado dos exterminados), a mostra percorre as orixes da historia: a forxa do sionismo, as consecuencias dunha  paz revanchista, o ascenso do nazismo , a ideoloxía xenófoba e racista, para rematar coa intrahistoria do campo de exterminio… Sen deixar á beira o antes e despois dos protagonistas: un mundo perdido (2/3 dos xudeus europeos desapareceron tras a Segunda Guerra Mundial, moitos outros tamén caeron nas poutas nazis) e supervivintes que nos transmiten a súa testemuña.

E entón entramos -con enorme emoción- no proceso: a chegada, a selección, o despoxo, o labor dos kapos e os Sonderkommandos, a resistencia e a anceiada liberación -que tivo lugar o 27 de xaneiro de 1945 polas tropas soviéticas, cando xa non quedaban alí máis ca 7.000 reclusos.

Ese punto no mapa, ese punto negro e vermello, antigo territorio do imperio austrohúngaro, é -desde 1947- un museo que foi incluído en 1979 na lista de Patrimonio Mundial da UNESCO. Visítano actualmente uns 2 millóns de persoas cada ano.

La ferme

George Orwell publie en 1945 La ferme des animaux [voir Wikipédia], satire et critique du régime soviétique, en particulier du stalinisme et, au-delà, du totalitarisme.

Quelques personnages sont des allégories réelles: Sage l’Ancien, Boule de Neige, Benjamin, Malabar, les neuf chiens, Moïse,… et tous ensemble [voir schéma/ schéma 2].

Ricos

Nestes tempos, a directora artística do Guggenheim de Nova Iorque ten ofrecido á familia Trump a posibilidade de decorar a Casa Blanca cunha provocadora obra de Maurizio Cattelan chamada America, un inodoro de ouro macizo que contribúe a cuestionar o soño americano. En USA, o 1% da poboación acumula o 40% da riqueza.

No mundo, o 0,7% da poboación acumula o 45% da riqueza [ver infografía ].

Aínda que non haxa ricos da magnitude de Mansa Musa, constátase que a crise económica recente producíu unha acumulación máis concentrada da riqueza en menos mans, nominadamente en España.

• Consulta o listado de persoas máis ricas do planeta en 2017, segundo a revista Forbes.

Pirámide 2016

A inmigración anova. Sobre todo, no grupo da poboación adulta xove (menores de 45 anos). Iso é o que amosa a comparativa entre poboación española e estranxeira a finais de 2016, a partir de datos suministrados polo INE [ver infografía].

A pirámide da poboación autóctona amosa unha forma regresiva, propia dun país avellentado , no que a dificultade da conciliación familiar e a alta taxa de desemprego xustifican un retraso continuado na idade de ter o primeiro fillo -e, en consecuencia, un descenso da fecundidade por debaixo da taxa de reemplazo.

A pirámide da poboación estranxeira amosa unha estrutura irregular, cunha alta presenza da poboación adulta xove -a que tradicionalmente sempre migra máis- e unhas taxas de natalidade comparativamente altas -con respecto á poboación autóctona.

Galiciencia 2018

Galiciencia 2018 propón o cambio climático como tema de acción. E será bo visitar a web que a Xunta dedica a esta cuestión para introducirnos no proxecto a realizar. Tampouco estará de máis consultar os datos que meteogalicia pon á nosa disposición nun apartado da súa web, a partir das informacións recollidas en distintas estacións meteorolóxicas.

Imos aló, da man da profe Blanca Rdguez. Latorre e o resto do grupo STEM: Javier, Laura, Eva, Natalie, Jorge e Xosé !

Algúns videos de Historias del tiempo (Xavier Fonseca, en La Voz de Galicia):

• ¿Por que non nos aplasta a atmosfera?
• Tres anos para salvar o clima da Terra.
• Galicia, un oase no deserto.
• ¿Por que existen as estacións?

Inmigración

coolmapseveryday ven de publicar en Instagram un mapa co grupo de poboación estranxeira predominante en cada país do espazo Schengen en 2017.

Os datos publicados por Eurostat confirman que había na UE, a comezos de 2016, 35 millóns de persoas non nacidas nun estado da UE-28 [consultar datos de Eurostat]. Era Luxemburgo o que representaba o país con máis estranxeiros (unha poboación que representaba o 47% do total).

Se ben os modelos de integración son variados, o mapa proposto evidencia a disparidade social dos inmigrantes. De sempre, as migracións teñen un trasfondo principal económico, e iso explica que a meirande parte dos países europeos reciban inmigrantes de países con menor renda per cápita. Outras razóns, como a relación post-colonial, poden explicar casos como o portugués e o francés. Pero velaquí que son interesantes os casos de Irlanda, Eslovaquia e Austria, que reciben -respectivamente- sobre todo a británicos, checos e alemáns. ¿Non se tratará, neste caso, dunha migración de cadros que aproveita a liberdade de fronteiras Schengen para ocupar posicións en economías limítrofes -e ben próximas a nivel lingüístico?.

Por outra banda, tamén hai que ver en perspectiva os resultados. Se ben os países europeos están entre os de máis altas taxas de inmigración do mundo, algúns do espazo Schengen (véxase os casos de Polonia e Romanía) apenas teñen inmigrantes.

• Consulta os datos relativos a inmigración no mundo en datosmacro.com.

Xeopolítica

Segundo a definición da RAE, a xeopolítica é o estudo dos condicionantes xeográficos da política. Se a iso engadimos que os Estados e actores políticos empregan estratexias, xuntamos a esta definición a de xeoestratexia.

Como Pedro Baños nos descubre, as claves do poder mundial pechan en si mesmas múltiples estratexias e despregan erros que deberían evitarse. Con gran cantidade de exemplos históricos e citas literarias ben escollidas, @geoestratego ofrécenos un catálogo de situacións para reflexionar a fondo.

• Velaquí algúns extractos que fomos recollendo, neste aconsellable libro: “Así se domina el mundo”.
• Consulta os posts de Pedro Baños en elordenmundial.com.
• Le o primeiro capítulo do libro.

Lumes

O incremento da superficie forestal -ao tempo que o despoboamento e abandono rural tamén medran-, o quecemento global e os episodios bruscos de incremento de temperatura por fenómenos atmosféricos adversos (vaga de calor sahariana, ventos furacanados do tipo Ophelia,…) son algúns factores que xustifican o incremento de incendios en determinados momentos da nosa historia recente. Iso, sen esquencer que o factor principal é antrópico, pois os lumes que queiman o territorio teñen orixe na man do home -amante de especular con terreos e bens.

Unha das rexións con maior risco de incendios en España é Galicia. Endémicos foron os lumes ata o inicio da década de 1990, cando se acometeu unha reforma da política de prevención. Unha política que, de cando en cando, sofre asaltos de vagas que queiman enormes cantidades de superficie forestal (os anos 2006 e 2017 foron bo exemplo). Unha política que debería facer fronte ao fenómeno da eucaliptización, ao cambio de modelo agrario na nosa terra (algo que xa ven de lonxe, como consecuencia da negociación que no seu día se estableceu para o acceso de España á CEE, en 1986; desde entón, o agro galego entrou nunha profunda transformación, co abandono de agricultura e gandería, en beneficio da extensión da superficie silvícola) e ao cambio de uso da terra.

• Consulta 8 mapas e gráficos para tentar comprender os incendios forestais en Galicia, en gciencia.
• Infórmate sobre as estatísticas publicadas en España polo MAPAMA.
• Le un comentario sobre o mapa de risco de incendios en España no período 1996-2005.
• Nota: a vaga de incendios forestais de outubro de 2017 en Galicia ocasionou máis de 49.000 Ha calcinadas en horas, máis que toda a superficie queimada en varios anos anteriores. A cifra oficial de Ha. queimadas en 2017 ascende a 62.000.

#BorrascaAna

Aemet e as axencias meteorolóxicas portuguesa e francesa decidiron bautizar, a partir de agora, as borrascas profundas que nos afecten (cicloxéneses explosivas incluídas)… como tiñan feito antes outros servizos meteorolóxicos europeos.

E velaquí que nos chegou Ana, que acadou unha presión de 972 mb no seu centro, situado ao SO da Bretaña francesa, na medianoite do domingo 10 de decembro (fonte: MetOffice). Cun alto gradiente de presión, enviou ventos de compoñente O-NO cara á Península, e   batendo especialmente en Galicia e na costa cantábrica. As choivas tamén foron abundantes, concentrándose en zonas como a provincia de Pontevedra e outras do sur de Galicia, contribuíndo a engrosar as pálidas cifras de auga encorada. En Galicia, a precipitación -continua e torrencial por momentos- superou, en menos de 24 horas, todo o recibido no mes de novembro [podedes consultar datos das estacións meteorolóxicas de MeteoGalicia, e comprobade a concentración de precipitacións na metade Sur].

Os novos patróns de distribución de precipitacións non impiden comprobar como funcionou esta vez o río atmosférico que nos envolveu en chuvia. Aínda así, os nosos encoros lémbrannos os niveis mínimos nos que estamos a comezos do ano hidrolóxico 2017-18, e a necesidade de xestionar con cabeza un recurso tan escaso (a auga) nun país mediterráneo, con forte risco de saharización.

Norte

Un anticiclón reforzado no Atlántico Norte, cunha circulación meridiana do Jet Stream, permite a chegada de aire ártico ás nosas latitudes neste final de novembro. É unha advección típica (¡que ben sinalada no mapa sinóptico do MetOffice!) , ben semellante a aquela que aconteceu hai dous anos -aínda que esta vez se retrase uns días e sexa insuficiente para paliar os efectos dunha seca histórica. En todo caso, ¿cal é a masa que nos afectará nesta ocasión? Pois imos valernos desta infografía de La Rioja Meteo para que o descubrades:

En efecto, trátase dunha nortada… Preparado o litoral cantábrico e os cumios montañosos do Norte e centro peninsulares para recibir neve que alimente as pistas de esquí. ¿Un respiro? Pois eu xa boto de menos os temporais.